تری سدیم سیترات

برای استفاده بهینه از این ماده و کاهش درصد خطاهای آزمایشگاهی باید شرایط مناسب برای نگهداری و یا حتی استفاده از آن را به خوبی بدانید. اگر نیاز به نگهداری (کوتاه یا طولانی مدت) این ماده دارید به موارد زیر توجه کنید:

ـ در محیط‌های داخلی و به دور از نور خورشید نگهداری شود.

ـ تاریخ انقضای سدیم سیترات 3 سال است.

ـ کیسه‌های حاوی سدیم سیترات را در جای خشک نگهداری کنید. 

ـ در دمای محیط نگهداری شوند زیرا دمای بالا یا پایین باعث انجام برخی واکنش‌ها در این ماده می‌شود.

مهم‌ترین وظیفه این ماده تنظیم اسیدیته در محصولات خوراکی است و به عنوان نگهدارنده مواد غذایی کاربرد دارد. اما در مواد غذایی مختلف با اهداف دیگری نیز استفاده می‌شود. به عنوان مثال در کیک‌های صنعتی یا فراورده‌های گوشتی مثل سوسیس برای خوش طعم کردن محصول از سیترات سدیم استفاده می‌شود.

این ماده به عنوان نگهدارنده برای میوه و سبزیجات و جلوگیری از قارچ زدن یا فاسد شدن آن‌ها کاربرد دارد. از طرفی سدیم سیترات طعم ترش و شوری دارد و به همین دلیل در ساخت برخی نوشیدنی‌ها به عنوان اسانس استفاده می‌شود. 

از این ماده می‌توان برای طعم دادن به داروها، آنتی اکسیدان و.. استفاده کرد. از مهم‌ترین کاربردهای پزشکی سدیم سیترات کاهش اسید ادرار است زیرا این ماده یک عامل قلیایی بوده و اسیدیته ادرار را کاهش می‌دهد.همچنین از نقرس و سنگ کلیه جلوگیری می‌کند. در نتیجه از ترکیب اسید سیتریک با این ماده می‌توان در داروهای مربوط به مشکلات کلیوی و مسکن‌هایی که برای بیماری‌هایی نظیر التهاب مثانه ساخته می‌شود استفاده کرد.

سدیم سیترات هم همانند سایر مواد شیمیایی (مثل بی‌کربنات آمونیوم، اسید آسکوربیک و ... ) عوارضی دارد. 

زیرا که درتماس مستقیم با این ماده در مدت طولانی عوارضی به وجود می آید که این عوارض چندان جدی نیستند اما برای جلوگیری از خطرات احتمالی در حین انجام کارمی توان موارد زیر را رعایت کرد:

ـ در صورت استنشاق این ماده فورا در محیط آزاد قرار بگیرد و سعی کنید چند نفس عمیق بکشید.

سیترات سدیم ماده‌ای اشتعال‌زا است. از قرار دادن آن در محیط‌های بسیار گرم و شعله‌های آزمایشگاهی خودداری کنید.

ـ بدون استفاده از دستکش به آن دست نزنید زیرا احتمال ایجاد حساسیت‌های پوستی بسیار بالاست. 

ـ در صورتی که مقداری از این ماده بنا به هر دلیلی وارد چشم شما شد چشم خود را با آب فراوان بشویید. 

اسید سیتریک ماده اولیه برای تولید سیترات سدیم است. اسید ستریک معمولا از میوه‌هایی مثل لیموترش و پرتقال استخراج شده یا به صورت آزمایشگاهی تولید می‌شود. برای تولید سیترات سدیم (با استفاده از اسید سیتریک) از دو روش زیر استفاده می‌ شود:

* روش شیمیایی: در این فرایند اسیدسیتریک و هیدروکسید سدیم (سودا کاست) با یکدیگر واکنش داده و به سیترات سدیم و آب تبدیل می‌شود. سپس با استفاده از روش‌های مختلف مثل تصفیه و تقطیر، آب را از واکنش حذف کرده و سیترات سدیم خالص به دست می‌آید. محصول نهایی این واکنش سیترات سدیم پودری یا کریستالی است.

* روش میکروبیولوژی: در این روش از باکتری‌ها استفاده می‌کنند. در مرحله اول، باکتری‌هایی که توانایی تبدیل گلوکز به سدیم سیترات را دارند در یک محیط کشت قرار می‌گیرند؛ در مرحله بعد با استفاده از مواد شیمیایی باکتری‌ها را از سیترات سدیم به دست آمده جدا می‌کنند تا ماده به صورت خالص در بیاید.

سدیم سیترات از جمله افزودنی‌هایی است که همواره با مواد مشابه خود مقایسه می‌شود. این مقایسه‌ها در جهت مشخص کردن نقش سیترات سدیم در افزایش طعم، ماندگاری و حفظ ویژگی‌های ظاهری مواد غذایی صورت می‌گیرد.  

* سدیم سیترات در مقایسه با سدیم کلراید: هر کدام از این افزودنی‌ها مناسب استفاده درمواد غذایی مختلفی هستند. در واقع باید ابتدا نیازهای محصولات غذایی را در نظر گرفت به عنوان مثال برای تنظیم PH و اضافه کردن مزه ترش به مواد غذایی بهتر است از سدیم سیترات و برای اضافه کردن مزه تندی به غذاها از سدیم کلراید استفاده کرد. به طور کلی از سیترات سدیم بیشتر از سدیم کلراید برای تهیه مواد غذایی و انواع داروها استفاده می‌شود.

* سدیم سیترات در مقایسه با سدیم بی‌کربنات: سدیم سیترات و سدیم بی‌کربنات هر دو موادی هستند که در داروها برای تنظیم pH معده استفاده می‌شوند ودر مقایسه با سدیم بی‌کربنات، سدیم سیترات مزایای بیشتری دارد. به عنوان مثال سیترات سدیم، مقدار سدیم کمتری دارد. این مسئله برای افرادی که نیاز به کنترل سدیم دارند مثل بیماران مبتلا به فشار خون، بسیار مهم است. علاوه بر این سیترات سدیم خاصیت جذب‌کنندگی اسید معده را دارد و باعث کاهش علائم سوزش معده می‌شود.